Alterai
New member
- Joined
- Jul 19, 2021
- Messages
- 28
Kullandığımız "Tanrı" kelimesinin kökeninin "Tengri" olduğunu muhtemelen biliyorsunuzdur. Bu sözcük aslen hem göğü hem de yüce varlıkları ifade etmek için kullanılmıştı. Eski Türkçede dişil bir karşılığını (Tanrıça gibi) bulamamakla birlikte tanrı ifadesinin sadece kök tanrı için kullanılmadığını da bilmemiz gerekiyor, bir alıntı ile örnekleyeyim:
Tengri'nin etimolojisine dair iki ayrı düşünce buldum, bunlardan biri kökeninin Türkçe diğeri ise Çince olduğu yönünde. İkisi de ayrı ayrı ele almaya değer. Türkçe olduğu yönündeki düşünceden başlarsak kelime kökünün "teŋ" olduğu öne sürülüyor, bu kök deniz ve denk kelimeleri ile de bağlantılı olmakla beraber eşlik, denge ve denklik manalarını taşıyor. Buradan ilerlersek dişil ve eril enerjilerin dengelenmesinin kast edildiğini çıkarabiliriz. Bu da Magnum Opus ile epey alakalı. Bir yerde de "taŋ" kökünün gösterildiğini gördüm bu da sabah, gün doğumu, gün gibi manalara geliyor (tan kelimesi de bu kök direkt bağlantılı).
Diğer düşünce ise az önce belirttiğim gibi kelime kökeninin Çince olduğu yönünde, "tian" veya "teng" kelimesinden geldiği öne sürülüyor "tian" kökünden türeyen kelimeler Çince'de cennet, gök, üstün, yükselmiş, tanrı, hava vs. gibi manalara geliyormuş. Merak edenler şuraya bir göz atabilir. Bu anlamlar da yine Magnum Opus ile ilişkili, yukarı ile alakalı olmalarının sebebi muhtemelen bir alegori, yerden göğe çıkış anladığım kadarıyla insanın mertebe olarak yükselmesini sembolize ediyor. "Teng" ise direkt yükselmek demekmiş hatta Çin Mitolojisindeki uçan yılan/ejderha gibi mitolojik alegorilerle de alakalıymış.
Evet, epey kısa ve çok da bilgi içermeyen bir yazı oldu yine de değinilmesi gereken bir konu olduğu için yazma gereği duydum. Eğer gerekli vaktim olursa Şamanizmle alakalı uzun bir yazı yazmayı planlıyorum, oldukça ilginç şeyler buldum ama toplanıp yazıya dökülmeleri epey bir vakit istiyor. Birkaç hafta içinde sınavlarım başlayacağı için o kadar uzun bir şey yazabilecek durumda değilim. O zamana kadar bu tarz ufak tefek birkaç şey daha yazarım belki.
Daha doğrusu destanlarda bir birlik yoktu. Kötülük getiren Doğu-Tanrısı’nın maiyetinde bir çok küçük Tanrılar da vardır. Bunlar arasında “Dokuz Kana Susamış Tanrılar” (Yuhun-Şuhan-Tenggeri), insanlara kötülük getiren fırtınalar ile “ kan yağmurları” verirlerdi. Hastalıklar ve felâketler hep bu fırtınalar sonunda meydana gelirdi. Demirciler’in patronu ise ( Hara-Dargahi-Tenggeri), yani “Demirci Tanrı” idi. -Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi I, syf: 450
Tengri'nin etimolojisine dair iki ayrı düşünce buldum, bunlardan biri kökeninin Türkçe diğeri ise Çince olduğu yönünde. İkisi de ayrı ayrı ele almaya değer. Türkçe olduğu yönündeki düşünceden başlarsak kelime kökünün "teŋ" olduğu öne sürülüyor, bu kök deniz ve denk kelimeleri ile de bağlantılı olmakla beraber eşlik, denge ve denklik manalarını taşıyor. Buradan ilerlersek dişil ve eril enerjilerin dengelenmesinin kast edildiğini çıkarabiliriz. Bu da Magnum Opus ile epey alakalı. Bir yerde de "taŋ" kökünün gösterildiğini gördüm bu da sabah, gün doğumu, gün gibi manalara geliyor (tan kelimesi de bu kök direkt bağlantılı).
Diğer düşünce ise az önce belirttiğim gibi kelime kökeninin Çince olduğu yönünde, "tian" veya "teng" kelimesinden geldiği öne sürülüyor "tian" kökünden türeyen kelimeler Çince'de cennet, gök, üstün, yükselmiş, tanrı, hava vs. gibi manalara geliyormuş. Merak edenler şuraya bir göz atabilir. Bu anlamlar da yine Magnum Opus ile ilişkili, yukarı ile alakalı olmalarının sebebi muhtemelen bir alegori, yerden göğe çıkış anladığım kadarıyla insanın mertebe olarak yükselmesini sembolize ediyor. "Teng" ise direkt yükselmek demekmiş hatta Çin Mitolojisindeki uçan yılan/ejderha gibi mitolojik alegorilerle de alakalıymış.
Evet, epey kısa ve çok da bilgi içermeyen bir yazı oldu yine de değinilmesi gereken bir konu olduğu için yazma gereği duydum. Eğer gerekli vaktim olursa Şamanizmle alakalı uzun bir yazı yazmayı planlıyorum, oldukça ilginç şeyler buldum ama toplanıp yazıya dökülmeleri epey bir vakit istiyor. Birkaç hafta içinde sınavlarım başlayacağı için o kadar uzun bir şey yazabilecek durumda değilim. O zamana kadar bu tarz ufak tefek birkaç şey daha yazarım belki.